महाराष्ट्रातील पाच शिक्षकांना त्यांच्या शिक्षण क्षेत्रातील नवकल्पना आणि प्रभावी शिक्षण पद्धतींसाठी आज राष्ट्रपती श्रीमती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते ‘राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कारा National Teacher Award ’ने सन्मानित करण्यात आले. या शिक्षकांनी माहिती व तंत्रज्ञानाचा सर्जनशील वापर करून शालेय, उच्च व कौशल्य शिक्षण अधिक सुलभ आणि गुणात्मक बनवले. त्यांनी शैक्षणिक मोबाईल ऍप, उच्च गुणवत्तापूर्ण ई-सामग्री, दृश्य-श्राव्य सामग्री, संगणक, दूरदर्शन, युट्युब, आकाशवाणी, सॉफ्टवेअर, हार्डवेअर इत्यादींचा वापर करून विद्यार्थ्यांना दर्जेदार शिक्षण दिले.यावेळी राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू , केंद्रीय शिक्षण मंत्री धर्मेंद्र प्रधान, केंद्रीय शालेय शिक्षण राज्यमंत्री अन्नपुर्णा देवी, डॉ. सुभाष सरकार, डॉ. राजकुमार रंजन सिंह यासह वर‍िष्ठ अधिकारी व्यासपीठावर उपस्थित होते.
महाराष्ट्रातील पाच शिक्षकांना 2023 मध्ये त्यांच्या शिक्षण क्षेत्रातील उल्लेखनीय कार्याबद्दल राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. यामध्ये शालेय विभागात पुणे जिल्ह्यातील आंबेगाव तालुक्यातील जिल्हा परिषद आदर्श प्राथमिक शाळा, पिंपळगाव महाळुंगे येथील शिक्षिका मृणाल गांजाळे-शिंदे, उच्च शिक्षण विभागात मुंबईतील व्हीजेटीआयचे केशव सांगळे, धुळे जिल्ह्यातील आरसी पटेल इन्स्टिट्यूट ऑफ फार्मास्युटिकल एज्युकेशन आणि संशोधन संस्थेचे डॉ. चंद्रगौडा पाटील, आयआयटी मुंबईचे डॉ. राघवन सुनोज आणि कौशल्य विकास आणि उद्योजकता विभागात मुंबईतील लोअर परेल येथील गव्हर्नमेंट ट्रेनिंग इन्स्टिट्यूटच्या शिल्पनिदेशक स्वाती देशमुख यांचा समावेश आहे.
श्रीमती मृणाल गांजाळे
पुणे जिल्ह्यातील आंबेगाव तालुक्यातील जिल्हा परिषद आदर्श प्राथमिक शाळा, पिंपळगाव महाळुंगे येथील शिक्षिका मृणाल गांजाळे-शिंदे यांना 2023 मध्ये त्यांच्या अद्वितीय आणि प्रभावशाली कार्याबद्दल राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्यांनी आपल्या विद्यार्थ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून उत्कृष्ट शिक्षण दिले आहे आणि त्यांना विविध स्पर्धांमध्ये यश मिळवून दिले आहे. त्यांना यापूर्वी 2019 मध्ये राष्ट्रीय आय.सी.टी. पुरस्कार आणि 2022 मध्ये राज्य आदर्श शिक्षक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.भारतातून 50 शिक्षकांची तर महाराष्ट्रातून एका शिक्षिकेची या पुरस्कारासाठी निवड झाली आहे.
डॉ. राघवन बी सुनोज
तिरुवनंतपुरमचे मूळ रहिवासी प्रा. राघवन बी. सुनोज यांना त्यांच्या अद्वितीय आणि प्रभावशाली अध्यापन आणि संशोधन कार्याबद्दल 2023 मध्ये राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. रसायनशास्त्रात त्यांनी सुवर्णपदक मिळवले आहे आणि 2001 मध्ये इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स बंगलोरकडून त्यांना सर्वोत्कृष्ट प्रबंधाचा पुरस्कार मिळाला आहे. वर्ष 2012 पासून ते आयआयटी बॉम्बेमध्ये रसायनशास्त्राचे प्राध्यापक आहेत. त्यांना शांती स्वरूप भटनागर पुरस्कारासह अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत.
प्रो.केशव सांगळे
प्रो. केशव सांगळे यांना उच्चशिक्षणातील स्थापत्य अभियांत्रिकीमधील शैक्षणिक योगदान, संशोधन, शोधनिंबधन विद्यार्थी मार्गदर्शन, शैक्षणिक प्रशासन, पायाभुत सुविधा निर्माण करण्यासाठी संस्था, राज्य व राष्ट्रीयस्तरावर केलेली मदत, राज्य व देशातील जास्तीत जास्त विद्यार्थ्यांना शैक्षणिकदृष्ट्या सक्षण केल्याबद्दल 2023 या वर्षाचा उच्च शिक्षण विभागात राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कार प्रदान करण्यात आला आहे.
डॉ. चंद्रगौडा रावसाहेब पाटील
डॉ. चंद्रगौडा रावसाहेब पाटील यांना त्यांच्या अद्वितीय आणि प्रभावशाली कार्याबद्दल २०२३ मध्ये राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्यांनी उच्चतर शिक्षणात तंत्रज्ञानाचा प्रभावीपणे वापर केला आहे, समाज उपयोगी संशोधन केले आहे आणि नाविन्यपूर्ण आणि विद्यार्थीभिमुख शिक्षण पद्धती विकसित केल्या आहेत.
स्वाती योगेश देशमुख हस्तकला (क्राफ्ट्स कौशल्य) प्रशिक्षक
श्रीमती स्वाती योगेश देशमुख यांना त्यांच्या अद्वितीय आणि प्रभावशाली संगणक कौशल्य प्रशिक्षण कार्याबद्दल 2023 मध्ये राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्यांनी 22 वर्षांपासून विद्यार्थ्यांना संगणक-संबंधित विषयांमध्ये उत्कृष्टता साधण्यास मदत केली आहे आणि त्यांच्या मार्गदर्शनाखालील 500 हून अधिक प्रशिक्षणार्थींनी यश मिळवले आहे.
राष्ट्रीय शिक्षक पुरस्कार हा देशातील सर्वोत्कृष्ट शिक्षकांना त्यांच्या अद्वितीय योगदानाबद्दल आणि विद्यार्थ्यांच्या जीवनावर केलेल्या सकारात्मक प्रभावाबद्दल गौरव करण्यासाठी प्रदान केला जाणारा एक प्रतिष्ठित पुरस्कार आहे. हा पुरस्कार शिक्षण मंत्रालयाच्या शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभागातर्फे डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांच्या जन्मदिनी दरवर्षी शिक्षक दिन म्हणून राष्ट्रीय स्तरावर आयोजित केला जातो.
National Teacher Award 2023
श्रीमती मृणाल गांजाळे
श्रीमती मृणाल गांजाळे- शिंदे यांनी शिक्षणात तंत्रज्ञानाचा प्रभावीपणे वापर करून विद्यार्थ्यांना जगभरातील संधी उपलब्ध करून दिल्या आहेत. त्यांच्या अभिनव प्रयोगांमुळे विद्यार्थ्यांना व्हर्चुअल जगातून शिक्षण घेण्याची संधी मिळाली आहे. त्यांनी गेमिफिकेशन, AR-VR आणि इतर तंत्रज्ञानाचा वापर करून शिक्षण अधिक रोचक आणि आकर्षक बनवले आहे. कोरोना काळात त्यांनी ऑनलाइन शिक्षणाद्वारे विद्यार्थ्यांना अत्याधुनिक शिक्षण दिले. त्यांचे सन २०१९-२०२० या वर्षात इयत्ता पाचवीमध्ये शिष्यवृत्तीधारक १७ विद्यार्थी आणि ६ विद्यार्थी नवोदय २ विद्यालयासाठी निवड पात्र ठरले.पंतप्रधान विद्या वाहिनी वर शिक्षकांसाठी मार्गदर्शन पर सेशन मध्ये CIET-NCERT मार्फत तज्ञ मार्गदर्शक म्हणून काम केलेत्यांच्या मार्गदर्शनाखालील विद्यार्थ्यांनी विविध पुरस्कार आणि सन्मान मिळवले आहेत.राष्ट्रीय आय.सी.टी मेला मध्ये देखील त्यांना पुरस्कार मिळालेला आहे.
त्यांना मायक्रोसॉफ्टचे सीईओ सत्या नडेला यांनीही त्यांच्या शैक्षणिक कामगिरीसाठी सन्मानित केले आहे.डॉ राघवन सुनोज
डॉ. सुनोज हे भारतातील एका लहान गावातून आले आहेत, जिथे त्यांनी प्राथमिक शिक्षण घेतले. त्यांनी तिरुवनंतपुरम विद्यापीठातून पदवी आणि पदव्युत्तर पदवी घेतली आणि नंतर बेंगळुरू येथील इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्सेसमधून पीएचडी प्राप्त केली. ओहायो स्टेट युनिव्हर्सिटीमध्ये संशोधन केल्यानंतर, ते वयाच्या 29 व्या वर्षी आयआयटी बॉम्बेमध्ये लेक्चरर म्हणून रुजू झाले. डॉ. सुनोज यांना त्यांच्या उत्कृष्ट संशोधन कार्यासाठी 2019 मध्ये प्रतिष्ठित ‘शांती स्वरूप भटनागर विज्ञान आणि तंत्रज्ञान पुरस्कार’ प्रदान करण्यात आला.
प्रो. केशव सांगळे
प्रो. सांगळे हे वीरमाता जिजाबाई तंत्रज्ञान संस्था, मुंबई येथील संरचना अभियांत्रिकी विभागाचे एक अष्टपैलू व्यक्तिमत्त्व आहेत. ते प्राध्यापक, विभाग प्रमुख, शैक्षणिक अधिष्ठाता आणि पीएचडी पदवीधर म्हणून त्यांच्या क्षेत्रात उत्कृष्ट कामगिरी करत आहेत. त्यांनी स्थापत्य अभियांत्रिकीमधील पदविका शासकीय तंत्रनिकेतन पुणे, पदवी व पदव्युतर पदवी शासकीय अभियांत्रिकी महाविद्यालय कराड येथे घेतली.
डॉ चंद्रगौडा पाटील
डॉ. पाटील यांचे शिक्षणप्रेम आणि तंत्रज्ञानावरील प्रभुत्व यामुळे त्यांनी विद्यार्थ्यांसाठी अनेक नाविन्यपूर्ण शिक्षण उपकरणे, शैक्षणिक साहित्य आणि शिक्षण पद्धती विकसित केल्या आहेत. या उपकरणांमुळे विद्यार्थ्यांना स्वतःच्या गतीने क्लिष्ट विषयांचे अवलोकन करणे आणि त्यांचे समजणे सोपे झाले आहे. डॉ. पाटील यांनी विकसित केलेले एक्स-कोलॉजि आणि कॅलफार्म हे सॉफ्टवेअर औषधनिर्माण, वैद्यकीय, पॅरामेडिकल आणि पशुवैद्यकीय क्षेत्रात अभ्यास करणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी वरदान ठरले आहेत. या सॉफ्टवेअरमुळे शैक्षणिक उद्देशांसाठी केल्या जाणाऱ्या विच्छेदनाला आळा बसला आहे आणि देशातील हजारो प्राण्यांचे प्राण वाचले आहेत. डॉ. पाटील यांना त्यांच्या कामाबद्दल अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले आहे.
श्रीमती स्वाती देशमुख
श्रीमती स्वाती देशमुख यांनी 4 सप्टेंबर 2010 पासून मुंबईतील सरकारी ITI लोअर परेल येथे संगणक ऑपरेटर आणि प्रोग्रामिंग (COPA)असिस्टंट ट्रेडच्या क्षेत्रात कौशल्य प्रशिक्षक म्हणून आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात केली. त्यांनी संस्थेची वेबसाइट विकसित करून, शैक्षणिक युट्युब व्हिडिओ तयार करून आणि संगणक-आधारित प्रशिक्षण (CBT) मॉड्यूल डिझाइन करून त्यांच्या संस्थेच्या तांत्रिक प्रगतीमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. याव्यतिरिक्त, प्रशिक्षणार्थींसाठी एक ई-लायब्ररी स्थापन केली आहे, डिजिटल शिक्षण संसाधनांचा प्रचार केला आहे. श्रीमती देशमुख यांनी संस्थेमध्ये हाय-टेक, इंटरनेट-सक्षम कॉम्प्युटर लॅबची स्थापना करण्यात मोलाची भूमिका बजावली आहे व प्रशिक्षणार्थींना त्यांच्या शिक्षणासाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञान आणि संसाधने उपलब्ध करण्यात तसेच विविध सक्षम विद्यार्थ्यांचे सक्षमीकरणात व रोजगार सुरक्षित करण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये आत्मसात करण्यात दिव्यांग विद्यार्थ्यांना प्रशिक्षण देत आहेत.
